door Nicolette Hetzler

Er gaat niets boven Groningen!

Tiemen en Alma, beiden veertigers, hebben een achtergrond in het Midden en Kleinbedrijf. Tiemen heeft middelbare detailhandel school gedaan en Alma is gediplomeerd schoonheidsspecialiste en pedicure. Na zijn opleiding werkte Tiemen ongeveer tien jaar in de horeca. Omdat hij op een goed moment liever eigen baas wilde zijn en hij veel las, was het vak boekenverkoper een voor de hand liggende keuze. Eerst deed hij het erbij, later hield hij voor circa 20 uur per week zijn baan aan en sinds 1991 is hij fulltime boekverkoper.

Alma heeft een tijdje een eigen praktijk gehad maar vond het boekenvak interessanter. Al gauw sloot ze zich bij Tiemen aan. Momenteel werken ze beiden circa 60 uur per week in hun antiquariaat en voeden daarnaast drie kinderen op in de leeftijd van 12 tot 16 jaar.

Toen Tiemen op zijn zevenentwintigste boeken begon te verkopen las hij alleen literatuur, zijn moeder las streekromans en daarmee hield de boekenwereld voor hem wel zo’n beetje op. Inmiddels is hij door de wol geverfd en weet hij prima wat er nog meer te krijgen is. De overgang van horeca naar de wereld van het antiquariaat was wel groot, maar Tiemen bouwde het langzaam op.



Tiemen: We zitten nu veertien jaar in Bedum. Daarvoor woonden we in de stad Groningen en stonden we ongeveer vijf dagen in de week op markten. We hadden de voorraad altijd in de auto liggen en verder stond het huis helemaal volgepakt met boeken. Twee jaar lang hebben we in de omgeving van Groningen gezocht naar een betaalbaar huis met voldoende opslagruimte en een winkel. Dat is gelukt en we zijn hier zeer tevreden.

Alma: Op markten staan we veel minder dan vroeger. We gaan nog wel naar thematische markten, voornamelijk met Groningana, streekgeschiedenis en genealogie. Elke woensdag staan we op de Vismarkt in Groningen en jaarlijks staan we op een aantal boekenmarkten, onder andere in Zwolle en Almelo, en uiteraard mag Deventer niet ontbreken.

Tiemen: Ik denk dat thematische markten de toekomst hebben. Mensen die daar komen weten wat ze zoeken en wat een redelijke prijs is. Je hebt er minder onbegrip dan op algemene markten waar mensen de specialistische of verzamelwaardige boeken al snel te duur vinden.

Ik sta weleens als enige op een klein marktje hier in de buurt met boeken over het thema van dat jaar, meestal iets uit de lokale geschiedenis. En hoewel het een klein marktje is draai ik daar toch steeds een erg leuke omzet.

Alma: Deventer is voor ons wel de klapper van het jaar. Het is flink aanpakken en we zijn er dan ook ruim van tevoren al mee bezig. Naar Deventer nemen wij niet al te hoogdravende boeken mee. Romans, literatuur, thrillers, dat loopt als een trein. Er is wel een verschuiving geweest door internet. De fanatieke verzamelaars, die vroeger al om zes uur ’s ochtends stonden te trappelen voor je kraam, zie je minder. Als iemand perse iets wil hebben zoekt ie het gewoon online. De doorsnee lezer kan wel beter boekenmarkten afstruinen naar leesvoer. Daar kun je immers voor niet al te veel geld en zonder de extra kosten van de porto, naar hartelust boeken kopen. De harde kern boekliefhebbers is er ook nog wel hoor, maar tegenwoordig lopen die een stuk rustiger rond. Voorheen was het zo dat je het eerste uur al aardig wat verkocht aan verzamelaars. Ruim voor de opening van de markt had zich altijd al een vast groepje verzameld. Van de meesten wisten we wel ongeveer wat ze verzamelden en we konden ze dan ook meteen vertellen of we iets leuks voor ze hadden. Dat is nu minder. Je hoeft niet meer stipt om negen uur kant en klaar te zijn. Mensen die de voorkeur geven aan uitgebreid snuffelen kom je er echt nog wel tegen. Ze zijn alleen minder fanatiek.

Tiemen: Zelf struinen we voor onze inkoop ook boekenmarkten af. We kopen heel gericht in op Groningana. Elke dag ben ik wel op zoek naar boeken over Noord-Nederland om een enigszins constante voorraad te kunnen houden. Daartoe koop ik tevens bij collega’s in en via internet.

Er zijn hier in de provincie wel meer antiquariaten die zich in Groningana hebben gespecialiseerd. De voorraden verschillen onderling enigszins door de vestigingsplaats. Antiquaren komen makkerlijker aan boeken over hun eigen omgeving alleen al door het simpele feit dat mensen die hun boeken over lokale geschiedenis kwijt willen in eerste instantie naar het dichtsbijzijnde antiquariaat gaan.

Wij staan regelmatig samen met in Groningana gespecialiseerde collega’s op markten. Er is totaal geen haat en nijd. Af en toe kaapt iemand wel eens een boek voor je neus weg maar de volgende keer zijn wij weer sneller. Teleurstelling reageren we af met een grap, nooit met een sneer. Als we iets niet in voorraad hebben of als mensen boeken te koop aanbieden over een onderwerp dat ons niet aanspreekt verwijzen we ze zonder problemen door naar collega’s. Laatst kwam iemand met een partij mooie natuurboeken. Zo iemand geven we dan het telefoonnummer en adres van een collega die zich daarin gespecialiseerd heeft en die waarschijnlijk ook bereid is meer te betalen dan wij zouden doen.

Alma: Mensen zetten hun boeken soms ook wel bij ons voor de deur. Ik was eens achter het huis aan het schilderen en toen ik terug kwam in de winkel stond het hele portiek tot aan het plafond volgebouwd met dozen boeken. Ik ben een keer thuis gekomen dat iemand op zijn knieën voor de deur zat. Ik dacht: wat doet die man daar toch? Bleek dat hij boeken die hij zelf niet meer wilde bij ons door de brievenbus aan het duwen was.

Tiemen: Onze inkoop komt overwegend van particulieren die langskomen met hun boeken. Als we op de markt staan komen mensen ook vragen of we boeken inkopen. Op weg naar huis stoppen we meestal nog wel ergens om wat doosjes op te halen. Maar als we toevallig langs een kringloopwinkel komen kijken we daar ook even rond.

Voorheen plaatsten we we advertenties voor de inkoop van boeken maar daar kwam weinig respons op, dus dat doen we niet meer.

Wij gooien vrij veel weg. In het begin vonden we dat zonde maar op een gegeven moment zul je wel moeten, ook met het oog op opslag. In onze de winkel staan nu 7 à 8000 boeken en in de opslag ca 10.000. Helaas ontkomen we er, door ruimtegebrek, niet aan dat privévertrekken tevens bij de opslag worden betrokken.

Tiemen: Ik haal een keer per jaar de bezem door de boeken. Alma vindt dat niet zo leuk maar als je ruimte nodig hebt voor voor nieuwe aanwinsten zul je toch een keuze moeten maken.

Alma: Dat is ook zo. Je moet gaan schiften. Mede omdat ik het idee heb dat er af en toe verschuivingen plaatsvinden. Boeken die voorheen zeldzaam waren blijken bijvoorbeeld ineens in overvloed te worden aangeboden. Maar andersom gebeurt ook. Naar boeken die enorm veel werden aangeboden en waar je dus niet zoveel aandacht voor hebt, wordt opeens gevraagd. Dan blijkt dat je die niet meer hebt en er evenmin nog aan kunt komen.



Tiemen: Al moeten we schipperen met de ruimte, toch voeren we goedkope boeken ook in. Ik hoor wel eens van collega’s dat ze liever geen boeken invoeren van onder de vijf of zelfs vijftien euro. Maar een boek van rond dat bedrag levert toch weer een maaltijd op voor het hele gezin.

Alma: Bovendien is wat er op internet staat vaak een afspiegeling van wat er in de winkel aanwezig is. Veel mensen kijken eerst op internet en bezoeken dan pas je winkel. Als je dan alleen maar duurdere boeken op het net hebt staan, schrikt dat mensen wellicht af. In onze winkel is het het afgelopen jaar overigens wel wat stil geweest. We moesten het echt van internet hebben.

Tiemen: Wij listen bij drie grote sites en hebben daarnaast onze eigen site. Momenteel scoort de site van Antiqbook voor ons het beste. Waarom de ene keer de ene site en dan weer de andere site beter loopt is ons jammergenoeg niet duidelijk.

Vorig jaar hebben we, vermoedelijk toch als gevolg van de crisis, 15% minder omzet gedraaid. We verkochten wel prima op de markt. Het is een tijdje vrij slecht gegaan maar nu lijkt het weer aan te trekken.

En dan lijkt ineens het e-boek aan te slaan! Wij zijn daar echter niet al te bang voor. Boeken met platen, atlassen, prentenboeken en dergelijke zullen altijd nog wel worden verkocht. Er zullen ook altijd mensen blijven, schatten wij zo in, die boeken willen vasthouden, ruiken en die er in willen bladeren. En je hebt toch het gezegde: toon me je boekenkast en ik weet wie je bent.....? Wij zoeken zelf een hoop op via internet. Als ik wil weten hoe ik een boom moet snoeien Google ik dat gewoon even. Maar ik kan me voorstellen dat de ware tuinliefhebber liever ’s avonds op de bank zit met het boek. Voor studieboeken lijkt het E-boek me wel ideaal.

Met al die vernieuwingen is het gewoon zo dat je mee moet bewegen. Toen het internet in opkomst was waren er ook antiquaren die daar niets in zagen. De meesten zijn inmiddels waarschijnlijk wel overstag gegaan.

Alma: Wij hebben geen plan B voor als de boekenbusiness echt veel minder zou worden. Wij zijn voor 100% afhankelijk van de inkomsten van de boeken. Mocht echt de nood aan de man komen, dan zou ik nog aan de slag kunnen als pedicure. Maar daar gaan we vooralsnog niet van uit. Wij hebben het uitstekend naar onze zin en hopen dit werk nog lang te blijven doen!