door Vincent van de Vrede
Veelzijdig specialist achter Emporio Libri
Emporio Libri, gevestigd te Rotterdam. Een van de weinige Italië-specialisten in Nederland. Jan Buijs runt de zaak alleen, en doet dat ondanks zijn 65 jaar ('Ik heb net mijn eerste aow ontvangen!') met verve en volle energie. Begon in 2001 en ziet sindsdien een grote stijgende lijn. Van de 12.000 titels die hij in zijn huis heeft staan, vormen 10.000 zijn specialisatie. Emporio is een gesloten antiquariaat en biedt zijn boeken via internet aan. Het woord is aan Jan.
"Italië vormt een mooie specialisatie, maar een ander thema had ook gekund. Ik ben geen gepassioneerde tifoso, heb meer een goede vriendschap met het land. Toen ik boekhandelaar werd, kwam Italië wel als eerste in me op: ik had al veel in die richting verzameld en sprak de taal. Het was al lang een hobby. Een specialisatie leek me sowieso een vereiste om een antiquariaat financieel levensvatbaar te houden. Bovendien biedt het de mogelijkheid om echt in een onderwerp te duiken. Kenmerk van een algemeen antiquariaat is toch dat je van alles een beetje weet, maar niet de diepte in kunt. Ach, het heeft beiden zijn charme.
Ik leerde Italië voor het eerst kennen in mijn kindertijd, toen ik daar een aantal malen verbleef met mijn ouders. Al gauw leerde ik de taal, en onderhield die kennis in de loop der jaren. Anders zou het zonde zijn geweest, je moet zo'n vaardigheid blijven ontwikkelen. Andere landen bezocht ik ook, maar vooral Italië werd mijn hobby. Een verklaring kan ik niet geven, er zit geen diepere beweegreden achter. Jammer, je had misschien mooie motieven of verhalen verwacht over het hoe en waarom! Maar die zijn er niet. Ik ben ook een vrij nuchter mens, leef met plezier, maar benader veel dingen op een zakelijke en bedachtzame manier. Dat heb ik ook altijd in de bouw gedaan, waarin ik een lange carrière heb gemaakt. Als ingenieur werkte ik eerst in een leidinggevende rol, en later als adviseur. Zo had ik een marktonderzoeksbureau dat specifiek op de bouwsector was gericht. Uiteindelijk dacht ik: jongens, nu is het mooi geweest. Ik wilde een andere richting op.
De eerste jaren van Emporio waren mager, wat ik ook verwacht had: je bent immers aan het opbouwen en doet veel aan inkoop. Dat ging en gaat altijd vrij makkelijk. In de culturele vereniging Dante Alighieri, de club voor Italië-liefhebbers, ging al snel het verhaal: als je boeken wilt verkopen, moet je bij Jan zijn. Zo zijn er meer kanalen. Je moet het van je netwerk hebben, zeker met een specialisatie.
Mensen vragen me wel eens, of ik niet in Italië zou willen wonen. Ik heb die behoefte niet zo: een mooi land om vakantie te vieren, maar er wonen...het zou duur en onpraktisch zijn. Mijn contacten heb ik vooral hier, en zelfs als ik er maar enkele maanden zou zijn, geldt nog: wie verstuurt dan de bestellingen? Ik doe de zaak helemaal alleen, en als je me eens op 'wij' betrapt, dan is het de pluralis majestatis. Ik leef ook alleen. Voordeel daarvan is, dat ik minder nodig heb om van rond te komen. Ik kan makkelijker risico nemen. En een eigen onderneming is toch iets moois. Je kunt er echt je creativiteit in kwijt.
Met Emporio lukt dat aardig. Ondanks de specialisatie is het een veelzijdige zaak. Niet alleen qua voorraad, die alle aspecten van de Italiaanse cultuur beslaat, maar ook door andere activiteiten. Ik ben de enige agent van Touring Club Italiano buiten Nederland, een reisorganisatie die mooie, ANWB-achtige gidsen en kaarten verzorgd. Met de Rotterdamse galerie Kralingen organiseer ik reizen naar de Biennale van Venetië.
Ook voor Dante Alighieri ben ik nog actief, zo heb ik kort geleden nog een Casanova-avond georganiseerd. Nee, geen vrijgezellenavond voor boekhandelaren! Literatuur, mijnheer.
Mijn meest recente project was het verzorgen van een Nederlandse editie van Pinokkio. Ik raakte daartoe geïnspireerd tijdens een tentoonstelling van verschillende Pinokkio-vertalingen in Venetië. Het is een prachtig boek geworden met illustraties van Mimmo Paladino. Op de foto is de officiële presentatie te zien bij de opening van de tentoonstelling. Deze werd gehouden in Villa Zebra, het museum voor kinderen in Rotterdam. Links de vrouw van de Italiaanse ambassadeur, rechts de directeur van het museum ... En in het midden ik, in mijn nette pak. Droeg ik voor de gelegenheid, ik ben verder niet zo met kleding bezig hoor. Wel een verschil met de Italianen dus, die doorgaans veel aandacht aan hun verschijning besteden. En ook bereid zijn veel geld daaraan uit te geven. Deze neiging zie je ook bij boeken.
Italianen geven daar relatief veel meer geld aan uit dan Nederlanders. Ze houden gewoon van mooie dingen. Er is ook echt een markt voor peperdure bibliofiele uitgaven, waarbij alles exclusief is, van het papier tot de band. En als er bijvoorbeeld een oplage van 999 exemplaren is, wordt dat nog eens officieel bewezen door een notariële akte. Het feit dat Italianen gewend zijn om meer geld aan boeken uit te geven blijkt ook wel uit het feit dat ik veel bestellingen uit Italië krijg. De portokosten meegerekend, blijken mijn boeken vaak nog steeds goedkoper dan in het land zelf. Maar mijn grootste klantenkring komt toch uit Nederland."