door Vincent van de Vrede
Internet gaf eigenzinnig antiquariaat nieuwe kansen
Dit jaar is bijzonder in het bestaan van antiquariaat Hermione. De winkel viert zijn 25-jarig jubileum en er staat een verhuizing voor de deur. De verkoop in de winkel neemt af, maar de internetafdeling Herminet floreert. Tijd voor een gesprek met eigenaar Paul Blondé en zijn compagnon en collega Iris-Desirée Rettenmaier.
Wie denkt makkelijk te achterhalen waaraan de naam Hermione ontleend is, komt van een koude kermis thuis. Het meisje naar wie hij op school smachtte? De oude vissersboot waarop hij leerde vissen? Nee, integendeel. Paul: "Je moet mij niet vragen wat de naam betekent. Ik krijg die vraag heel vaak natuurlijk, maar laat 't het liefst in het midden. Heb er vrede mee als mensen er zelf een invulling aan geven. Het enige wat ik erover zeggen kan, is dat het een geluid is dat ik in mijn hoofd hoor. En in al die jaren zijn er maar twee mensen geweest die de naam uitspraken, zoals ik hem in mijn hoofd heb". Iris-Desirée: "Helaas hoor ik daar niet bij! Vraag ook mij niet naar de herkomst: tja, het is ook de naam van een muze, maar verder..Herminet is er in elk geval van afgeleid. Omdat ik met Herminet de internetafdeling van Hermione vorm, wilde ik het (inter)net in de naam laten terugkomen. Je kunt het bovendien als een visnet ziet. Het nieuwe logo is daarop geïnspireerd."
Jullie zijn op verschillende manieren in het vak verzeild.
Paul: "Bezig zijn met boeken zit in mijn bloed. Tijdens mijn studie theologie begon ik al boeken te verkopen. Eerst werkte ik samen met een antiekhandelaar die ook een collectie boeken had, later begon ik voor mijzelf. Heel kleinschalig, in mijn garage. Van daaruit groeide Hermione verder. Mijn studie heb ik trouwens nooit meer afgemaakt. De winkel is een paar keer verhuisd. Zoals veel antiquariaten steeds net tegen het centrum aan, omdat een toplocatie onbetaalbaar is voor een boekhandelaar."
Iris-Desirée: "Min of meer toevallig kwam ik in het boekenvak terecht. Jaren werkte ik in het onderwijs, maar voelde me daar uiteindelijk niet op mijn plek. Ik was op zoek naar een positieve werkervaring en besloot een rustperiode in te lassen. Op zoek naar een voorlopig baantje dacht ik: "Hé, die kerel met die lange baard in die gezellige boekenzaak, zou die misschien werk voor me hebben?" Zo stapte ik op een middag de winkel binnen. Vertelde uitgebreid over mezelf en zei dat ik graag voor Hermione zou werken. Toen ik uitgepraat was zei Paul na een korte stilte: "Nou, dat kan!" Ik kreeg meteen de sleutel. De eerste tijd paste ik maar een paar uur per week op de toko. Toen in 2002 de omzet terugliep, stelde ik voor om op internet te gaan. Ik richtte Herminet op, een internethandel via welke ik boeken van Hermione verkoop. Maar al zijn het officieel twee verschillende zaken, we werken heel nauw samen. Zo sta ik ook nog veel in de winkel en voeren we samen in. Paul leest voor, ik typ. Heel gezellig, al vechten we samen om één bureau!"
Zo kon Hermione dus voortbestaan via de internetafdeling Herminet, die blijft groeien. Maar hoe valt de afname van de winkelomzet te verklaren? Paul: "Ik onderscheid daarin twee duidelijke factoren. Ten eerste lezen de jongere generaties minder boeken. De opkomst van het internet en andere media is daar de oorzaak van. Ten tweede noem ik dit kabinet. De minima hebben het zo moeilijk gekregen dat er bijna geen geld meer is voor boeken. En dat merk ik heel duidelijk in de winkel." Internet biedt dus een onmisbare aanvulling, maar is dat genoeg om van rond te komen? Iris-Desirée: "Voor mij niet. Daarom doe ik er nog werk bij. Ik werk een dag per week met een gehandicapt meisje. Dat contact is nog overgebleven uit mijn tijd in het onderwijs. Daarnaast ben ik simulatiepatiënt in een ziekenhuis. Gesprekken met slecht nieuws oefenen en zo. Los van dit werk studeer ik ook nog theologie. Maar aan Herminet besteed ik verreweg de meeste tijd. Daar wil ik me op de langere termijn ook volledig aan wijden."
Wat is typerend voor jullie zaak?
Paul: "Een beetje een gekke winkel neerzetten, dat was van oorsprong mijn idee. Tegen de tijdgeest ingaan, dus niet in de eerste plaats voor de winst kiezen. Ik wilde goede boeken voor lage prijzen aanbieden en de winkel laagdrempelig houden. Zo was er in de eerste jaren een soort huiskamer ingericht. Kon je lekker in een luie stoel neerploffen om een boek te lezen. Later heb ik dit concept wat bijgeschaafd: de huiskamer is niet meer, maar Hermione is nog steeds zeer toegankelijk. De zaak is vrij netjes." Iris-Desirée: "Wat Herminet betreft streef ik naar een informele benadering. Zo haal je wat van het onpersoonlijke karakter van internet af. En 't is zo simpel, al vraag je alleen even hoe het weer is. De reacties zijn vaak verrassend. Vooral van klanten uit Duitsland krijg ik leuke reacties. Ook in de beschrijving van boeken probeer ik niet al te zakelijk te formuleren. Is een stofomslag iets geschaafd, dan zeg ik liever dat het wellicht wat door de muisjes is aangeknabbeld!"
Mede door de terugloop in de winkel gaan jullie verhuizen.
Paul: "Op één november openen we in Holset bij Vaals. Een gezellig dorpje, heeft iets weg van het boekendorp Hay-on-Wye in Wales. " Iris-Desirée: "Nu hebben we nog zo'n 30000 boeken, maar we gaan dat aantal halveren. Er komt een kleinere winkel, al zal de internetafdeling verder groeien. En we gaan ook in het pand wonen."
Zijn jullie getrouwd?
"Nee hoor! Paul gaat met zijn vrouw op de bovenste verdieping wonen en ik beneden."
Wat is de oogst van 25 jaar algemeen antiquariaat, in geestelijk en sociaal opzicht?
Paul: "Veel. Het is ondoenlijk om alle boeken die er zijn in hun totaliteit te overzien. Een algemeen antiquariaat hebben is misschien wel de beste manier om dat nog te proberen. Na een kwart eeuw houd ik zo'n twintig, dertig boeken over die ik lees en herlees, waarin ik blijf hongeren. Ik lees ze ook niet uit, alleen een paar bladzijden. Schrijvers als Rilke en Ezra Pound. Vooral poëzie en filosofie. Wat het contact met klanten betreft, tja..over het algemeen houd ik wat afstand, maar ik heb geregeld leuke contacten. En soms een echte ontmoeting, waaruit vriendschap ontstaat." Iris-Desirée: "Ik sta natuurlijk nog aan het begin, maar heb al zoveel waardevolle dingen meegemaakt. Bijzondere mensen, aparte inkopen. Of gewoon grappige voorvallen, zoals een klant die vroeg of we een boek over het klimmen in dakgoten hadden. Bleken we het nog te hebben ook. Het vak is afwisselend, leerzaam en avontuurlijk. Ik ben helemaal op mijn plaats en voel me rijker dan ooit!"