door Vincent van de Vrede
Librairie en galerie De Bovenste Plank biedt kwaliteit en Limburgse gezelligheid
Wees welkom, onthaast u
Op 1 juni is De Bovenste Plank in een nieuw pand geopend. Net als hun vorige winkels is het antiquariaat van vader en zoon Gordijn gevestigd in de Rechtstraat, hartje Maastricht. De tweede zaak, ooit met een knipoog De Onderste Plank genoemd, is opgeheven: de collectie van de heren is nu ondergebracht in één winkel. Een interview met Peter en zijn zoon Roeland, eigenaren van deze bijzondere 'librairie'.
Vader en zoon in de boeken, hoe is dat gekomen?
'Ik ben leraar Nederlands geweest en wilde na mijn carrière mijn twee grote hobbies meer actief gaan beoefenen. Dat waren sporten en letteren. Aanvankelijk ben ik met een sportcentrum begonnen, dat nu door mijn oudste zoon is overgenomen. Uit het reorganiseren van mijn privé-bibliotheek en het overnemen van verzamelingen groeide uiteindelijk het idee van een boekenzaak. Het kwam allemaal mooi uit, want mijn vrouw begon zich in die tijd ook wat voor internet te interesseren. Zij wilde graag boeken invoeren voor internet. En Roeland was meteen enthousiast om samen een boekenzaak te beginnen. Via kennissen betrokken we toen een pand in de Rechtstraat. Dat werd de Bovenste Plank.' Roeland: 'Onze voorraad groeide enorm snel, tot we niet alleen een gevulde winkel hadden, maar ook een flink magazijn. Vanuit die opslag is De Onderste Plank ontstaan. De nadruk in die winkel lag meer op hobby- en kinderboeken.' Peter: 'Zo hadden we enkele jaren twee vestigingen. De laatste twee jaar daalde de winkelomzet dusdanig, dat doorgaan in die vorm niet meer mogelijk was. Vandaar ons besluit om in één pand verder te gaan. Het scheelt personeel en huur. Bovendien levert het logistieke voordelen op.'
Vanwaar die terugloop in de winkelomzet?
Peter: 'Daar zijn twee oorzaken voor. Ten eerste merken we dat mensen minder kopen, een tendens die zich al een paar jaar voordoet. Ten tweede een heel duidelijke verandering in de infrastructuur hier in het centrum. Twee jaar geleden kwam hier namelijk een voetgangersbrug, die een kortere route naar het centrum moest bieden. De gedachte van de gemeente was dat er zo meer mensen door de Rechtstraat zouden gaan, maar dan op de weg terug. Ze hoopten dat mensen als het ware een rondje zouden lopen. Helaas is het tegendeel het geval. De loop is uit de straat. Alle ondernemers hier merken dat duidelijk in hun omzet. Erg jammer, want de Rechtstraat is gezellig en sfeervol.'
Hoe proberen jullie in de nieuwe zaak dan toch het hoofd boven water te houden?
Roeland: 'Wil je in het antiquariaat overleven, dan heb je er niet genoeg aan om alleen goede boeken te bieden. Je moet commerciëler denken. Tenminste, als je ook een winkel open wilt houden. Kijk, via internet verkoop je wel. Maar hoe trek je mensen naar je winkel? En belangrijker nog, hoe zorg je dat ze terugkomen? Wij willen met de nieuwe winkel ons oude concept sterker gaan invullen. Een collectie van kwaliteit, een eigen stijl en veel nevenactiviteiten bieden. Dat is de kern. De nieuwe winkel bestaat uit twee huizen achter elkaar, gescheiden door een tuin. Die leent zich uitstekend voor het geven van boekpresentaties en andere literaire activiteiten. In het voorste pand is de eigenlijke winkel gevestigd. In het achterste huis bevindt zich onze internetvoorraad en een magazijn dat een uitbreiding van onze winkel is. De stijl van de winkel kenmerkt zich door de toegankelijkheid en een gezellige sfeer. Alsof je in je eigen bibliotheek rondloopt. Zo is er een koffiehoek, waar men lekker een boek kan zitten lezen. Het motto van de winkel zou je kunnen noemen "Wees welkom, onthaast u"!
En dan de collectie. We hebben een algemene voorraad, maar het is ondoenlijk om in 85 onderwerpen uit te blinken. Daarom hebben we binnen die vele onderwerpen tien rubrieken die onze specialisaties vormen. Daarbinnen zijn literatuur, kunst, filosofie en Limburgensia onze hoofdspecialismen.'
Verkopen boeken over Limburg goed?
'Zeker. Boeken over Maastricht en de mijnen bijvoorbeeld. Mede door een recente inkoop kunnen we binnenkort ruim drieduizend boeken over Limburg bieden, waarvan vele titels niet in de handel te vinden zijn. Daarmee hebben we de grootste verzameling Limburgensia die in de handel is. Overigens hebben we ook veel Limburgse kunst. Daar komt meer nadruk op in de nieuwe winkel. We hebben zo'n driehonderd werken van bekende Limburgse kunstenaars, onder wie Henri Jonas en Charles Eyck. De Limburgensia zijn echt mijn stokpaardje, Roel richt zich meer op de literatuur en de filosofie.'
Roeland, je bent van oorsprong bedrijfseconoom. Komt die achtergrond terug in jullie bedrijfsvoering?
'Absoluut. Zo heb ik toen we begonnen een bedrijfsplan voor vijf jaar opgesteld. Nog actueel, al zijn er wat onverwachte factoren bijgekomen. We hadden destijds geen rekening gehouden met een verhuizing bijvoorbeeld. Maar de groei gaat aardig, en ik vermoed dat we volgend jaar, als we precies vijf jaar bezig zijn, in de buurt komen van de doelen die ik voor ogen had. En zoals ik al eerder zei, we zetten een duidelijk concept neer met de zaak. Daarbij biedt mijn achtergrond als bedrijfseconoom een grote ondersteuning. Ik heb er veel praktische zaken van geleerd, die ik toepas in de zaak. Zo ontwikkelde ik een staffeltje waardoor ik goed kan inschatten hoeveel boeken er per meter passen. Uiteraard toegespitst op de verschillende rubrieken, immers kunst is een ander verhaal dan poëzie. Bij de inkoop ook erg handig. Ik kan eenvoudig een prijs per onderwerp en meter geven. Ook denk ik sterk servicegericht. Zo wil ik in de nieuwe winkel terminals gaan neerzetten, waarop de klant met een paar klikken de internetvoorraad kan doorzoeken. Maar naast deze praktische zaken die ik als ondernemer nodig heb, benader ik het werk vooral als boekenliefhebber.'
Peter, wanneer ga jij met pensioen?
'Ik wil dit nog een jaar of drie, vier doen. Daarna wil ik minder in de winkel werken en me meer op de inkoop en veilingen richten. Voorlopig heb ik er heel veel plezier in, je ontmoet leuke mensen en leert elke dag. Want je klanten, die vormen een grote bron van kennis.'
Tot slot. In het najaar komt de Bovenste Plank met een unieke catalogus. Wat kunnen we verwachten?
Roeland: 'We gaan een catalogus maken van onze boekensteunen. Ze staan verspreid over de winkel en maken de inrichting echt af. Zo'n vijftig stuks en voornamelijk art déco. De prijzen variëren, maar het zijn bijzondere steunen. De duursten zijn net verkocht, dat waren twee pierrots. Gingen over de toonbank voor 1500 euro. Literatuur over boekensteunen is erg moeilijk te verkrijgen. Wat er is, moest uit Amerika en Canada komen. Onze catalogus zal de eerste zijn over boekensteunen in Nederland. Althans, voorzover wij weten. Als er iemand is die een eerdere kent, horen we het graag!'