Thomas Hardy
Thomas Hardy (1840-1928) is een Engels schrijver en dichter. Hij werd bekend door grote, pessimistische romans als Tess of the d’Urbervilles en Jude the Obscure. Daarnaast heeft hij zeven dichtbundels op zijn naam staan en schreef hij enkele epische werken, onder meer geďnspireerd op de legende van Tristan en Isolde en de Napoleontische tijd. Een selectie van zijn leven en werk.
Architect
Thomas Hardy werd geboren in (de buurt van) Dorchester als zoon van een steenhouwer. Hij genoot een opleiding tot architect en gaf al snel blijk van begaafdheid: zo won hij een belangrijke prijs op zijn vakgebied. Tegenstrijdig hiermee is misschien het feit dat het huis dat hij later zou ontwerpen voor hem en zijn vrouw, bijzonder onpraktisch was ingedeeld. Na zes jaren te hebben gewerkt als architect te London, keert hij terug naar zijn geboortestreek en wijdt zich aan het schrijven. Aanvankelijk heeft hij daarmee weinig succes: zijn eerste roman, The Poor Man and the Lady wordt geweigerd, waarop hij uit frustratie het manuscript vernietigd. Maar met A Pair of Blue Eyes (1873) en Far from the Madding Crowd (1874) vestigt hij langzamerhand zijn naam als schrijver.
Romans
Zelf verdeelde Hardy zijn romans in drie groepen: romans over karakter en milieu, romantische en fantastische romans en romans van verwikkelingen. Zijn bekendste werken vallen in de eerste categorie, met titels als Under the Greenwood Tree (1872), The Return of the Native (1878) en The Mayor of Casterbridge (1886, in het Nederlands vertaald als De burgermeester van Casterbridge). Verder ook de twee romans die Hardy echt bekend en berucht zouden maken: Tess of the d’Urbervilles (1891) en Jude the Obscure (1895). De conservatieve Victoriaanse maatschappij veroordeelde echter in toenemende mate de openlijke seksuele beschrijvingen en de kritische gedachten over huwelijkse moraal en opvoeding die uit Hardy’s romans spraken. Jude the Obscure kreeg zoveel kritiek, dat Hardy verkondigde nimmer meer een roman te schrijven. Hij hield woord. Voortaan zou hij zich vooral richten op lyrische poëzie. Hieronder volgt een samenvatting van Hardy’s drie bekendste romans.
The Mayor of Casterbridge
Idioot is de gebeurtenis, dat bepalend wordt voor de rest van de roman The Mayor of Casterbridge: een graanbinder verkoopt terwijl hij dronken is zijn vrouw en kind aan een zeeman. Dit bizarre voorval vormt echter zijn karakter en voedt zijn verantwoordelijkheidsbesef. Hij werkt zich op tot burgemeester van Casterbridge, het hoogepunt van zijn carričre. Dan wordt hij echter geconfronteerd met zijn duistere verleden. Een interessant verhaal ontspint zich vervolgens. Ook beschikbaar in een Nederlandse vertaling: De burgemeester van Casterbridge.
Tess of the d’Urbervilles
In de roman Tess of the d’Urbervilles staat het tragische leven van een jonge vrouw centraal. Haar vader John Durbeyfield is een arme boer, die ontdekt dat hij eigenlijk afstamt van een oud, Normandisch geslacht: de d’Urbervilles. In een nabijgelegen stad woont nog een afstammeling. Tess wordt erheen gestuurd en de zoon van het gezin, Alec, verleidt het naďeve meisje. Zwanger keert ze terug naar huis, waar het kindje sterft. Ze wordt nu verliefd op een domineeszoon: Angel Clare, met wie ze trouwt. Als ze hem haar verleden echter opbiecht, vertrekt hij geschokken naar het buitenland. Ondertussen komt Tess Alec weer tegen, met wie ze nolens volens gaat samenwonen. Angel heeft inmiddels ingezien, dat hij toch van Tess houdt en keert huiswaarts. Eenmaal teruggekeerd, slaat het noodlot toe.
Jude the Obscure
In de laatste roman die Hardy schreef, Jude the Obscure , staat Jude Fawley centraal. Hij trouwt met Arabella Donn, die hem verleidt, maar het huwelijk mislukt en zijn vrouw vertrekt naar het verre Australië. Jude wordt steenhouwer en vat een liefde op voor zijn nicht Sue, die hij aanvankelijk aan zijn oude onderwijzer Richard koppelt. Het huwelijk is ongelukkig en Richard staat toe dat Sue met Jude gaat samenwonen. Ze scheidden echter niet. Arabella komt vervolgens terug en blijkt een relatie te hebben met een ouderlijk mannetje, bijgenaamd Father Time. Haar zoontje, van wie niet vaststaat dat het ook echt Jude’s kind is, gaat bij Sue en Jude wonen. De plaatselijke bevolking veroordeelt overigens het ongehuwd samenwonen van Jude en Sue. Dan gebeurt er iets vreselijks: Father Time verhangt zichzelf en neemt de kinderen van Jude en Sue mee in zijn dood. Sue keert verbitterd terug naar Richard, Jude raakt aan de drank en sterft in eenzaamheid: een bitter einde.
The Dynasts
Zoals gezegd liet Hardy de romanvorm voor wat hij was. Wel schreef hij nog een groot episch drama, dat veel weg heeft van een soort filmscenario: The Dynasts (1904-1907). Het speelt zich af tussen 1805-1815, de periode van de Napoleontische oorlogen en bestaat uit 130 tonelen, verdeeld over 19 bedrijven. Hardy schreef in blanke (ofwel niet-rijmende) verzen. The Dynasts geeft een panoramisch beeld van een bewogen periode uit de Europese geschiedenis. Een ander episch werk is The Famous Tragedy of the Queen of Cornwall (1923). Het is geďnspireerd op de legenden over koning Arthur en het liefdespaar Tristan en Isolde.
Poëzie
Hardy richtte zich in zijn latere periode als schrijver vooral op poëzie. Dit was een jeugdliefde: hij begon gedichten te schrijven in 1865. Later verschenen bundels als Wessex Poems (1898), die zich afspelen in de regio waar Hardy woonde en die hij de fictieve naam Wessex gaf-verwijzend naar het oude, gelijknamige koninkrijk. Een ander voorbeeld is Poems of the Past and Present (1901). In totaal verschenen zeven dichtbundels. Hardy’s poëzie valt op door het eenvoudig taalgebruik en de keuze voor alledaagse onderwerpen. Toch kunnen de gedichten vaak wat warrig overkomen, al bediende de dichter zich van eenvoudige woorden.
Typering van Hardy’s stijl
Thomas Hardy is een van de weinige vertegenwoordigers van het Engelse naturalisme. Zijn werk wordt gekenmerkt door diepgravende, psychologische karakteranalyses en uitgebreide beschrijvingen. Centraal staat de pessimistische gedachte dat het grillige noodlot het bestaan overheerst en de mens daartegen maar weinig in kan brengen: hij is feitelijk in voortdurend conflict met zijn eigen ambities en de krachten van de natuur, die op hem inwerken. Hoe gevoeliger de mens, des te meer last hij hiervan heeft. Eenvoudige mensen die dichtbij de natuur leven, zoals boeren, hebben hier minder last van. Al draaft Hardy soms door in zijn pessimisme, toch blijft zijn werk boeien.