Een bijdrage van Maarten Harms

Bron: Het Zwarte Beertjes-Boek, 55 jaar Zwarte Beertjes-pockets in beeld door M. Harms, West-Terschelling. ISBN: 978909023579 0

Onder dit motto verscheen in 1955 De dood van apotheker Dekkinga van Tjeerd Adema als eerste Zwart Beertje in een reeks die tot op heden het imposante aantal van ruim 3400 titels telt.

ZB0001	ZB0089	ZB0003	ZB0011	ZB0005

Gerenommeerde schrijvers als Havank, Charteris en Simenon met titels als Schaduw waarom?, De Saint grijpt in, Duister ballet en Maigret op Montmartre zorgden voor een gestage groei in belangstelling van de lezers. Ongetwijfeld hebben de kiosken op de vele stations en de unieke posters een grote rol gespeeld bij het populair worden van de Zwarte Beertjes. Op een redelijk lange treinreis was een pocket immers ontspannende lektuur.

ZB0008	ZB0643	ZB1427	ZB2128	ZB3481

De in het oog springende en treffende stijl van de pocket-omslagen oefende een mysterieuze aantrekkingskracht uit. Alleen al daardoor werden lezers gestimuleerd om bijvoorbeeld alle Havanks, de Saints en Maigrets te verzamelen. Dick Bruna heeft in de periode 1955 -1984 ca. 2000 omslagen voor de Zwarte Beertjes-reeks ontworpen. Deze periode werd afgesloten met zijn ontwerp voor de omslag van ZB2128 Schaduw’s Goudmijn van Havank + Terpstra. Echter in 2010 maakte hij 25 jaar later nogmaals een omslagontwerp en wel voor ZB3481 Caribisch Complot van Havank Ross. In het Dick Bruna Huis, Agnietenstraat 2 in Utrecht, is het werk van Dick Bruna in al zijn facetten te bewonderen.

Veelal beschouwt men Zwarte Beertjes als een synoniem voor detectives en thrillers. Niets is minder waar. Het fonds toont een grote verscheidenheid in genres. Hetgeen verwoord wordt door het motto, dat in latere jaren op het achterplat stond:

ZB0018	ZB0045	ZB0055	ZB0068	ZB0070

Een blik op de eerste honderd Zwarte Beertjes geeft een duidelijk bewijs hiervan met titels als:

Mimosastraat (Eline Capit), De baby en ik (Rie Ykema-Steenbergen), Physica voor U en mij (W.H. Westphal), Hier is Londen (Albert Milhado), Knollen en citroenen (Jan Blokker), Dokter Vlimmen (Mr. A. Roothaert), De geschiedenis van de wereld (Johan van Duyn Southworth), Encyclopedie voor de tuin (E.O. Vixseboxse-Prey), Wonderlijke nachten (Godfried Bomans) en Keizerin van China (Pearl S. Buck).

ZB3062	ZB3226	ZB3232	ZB3250	ZB3367

Nu ruim vijftig jaar later geldt deze ‘belofte’ van de uitgever nog steeds, zoals blijkt uit:

Door de pijngrens (Lance Armstrong), Wie was mijn kind (Carol Bowman), Rijk worden (Donald J. Trump), Een toekomst voor u en uw kinderen (Dr. Wayne Dyer), In de ban van Bruisma (Marian Husken), Venus & Mars in de slaapkamer (John Gray), Hard tegen hard (Jaap Stam), Optimaal gezond in 8 weken (Andrew Weil), Een dag vader en dan al moe (Peter Roorda), De waarheid over honden (Stephen Budiansky).

ZB3018	ZB3277	ZB3282	ZB3455	ZB3471

Havank, Charteris, Simenon en vele andere bekende schrijvers uit de beginjaren zijn de laatste decennia opgevolgd door auteurs als: John Grisham, Ruth Rendell, James Patterson, Gérard de Villiers, Robin Cook,Frederick Forsyth, Clive Cussler en Tom Clancy.

ZB1912	ZB2908	ZB3293	ZB3483	ZB3484

De Nederlandse inbreng is sterk teruggelopen. Op zich te begrijpen gelet op de enorme aanbod van buitenlandse auteurs. In feite is het Jackie Lourens geweest die in de periode 1980 – 1998 met 24 detectives de eer voor Nederland heeft hoog gehouden. De laatste jaren werden er goede bijdragen geleverd door onder andere: Jan Postma, Paul Goeken, Marian Husken, Tomas Ross, Daniëlle Hermans, Alex van Galen en als laatste Ruben van Dijk.

Veel titels van Zwarte Beertjes zijn ook te zien geweest op de TV als film: Goldfinger (Fleming) Bond, Kermis in de regen (Joop van de Broek), of in series als Perry Mason, Columbo en niet te vergeten Maigret.

ZB0761	ZB0174	ZB1529	ZB2644	ZB0039

Binnen de Zwarte Beertjes-reeks zijn de volgende, bijzondere series te onderscheiden:

1. Kunstpockets: 28 Zwarte Beertjes gewijd aan beroemde kunstschilders, t.w.:

ZB0362	ZB0562	ZB0861	ZB0862	ZB1044

ZB0360 Pierre-Auguste Renoir ZB0361 Henri de Toulouse-Lautrec ZB0362 Vincent van Gogh ZB0363 Johannes Vermeer ZB0440 Francisco Jose Goya ZB0441 Edouard Manet ZB0442 Paul Klee ZB0443 Canaletto ZB0561 Jheronimus Bosch ZB0562 Frans Hals ZB0565 Georges Braque ZB0566 Marc Chagall ZB0567 Titiaan ZB0568 El Greco

ZB0728 John Constable ZB0729 Hiroshige ZB0787 J.M.W. Turner ZB0788 Oskar Kokoschka ZB0789 Wassily Kandinsky ZB0790 Giotto ZB0861 Pablo Picasso ZB0862 Rembrandt ZB0866 Jan van Eyck ZB0867 Joan Miró ZB0992 Hans Memling ZB0992 Paul Gauguin ZB0994 Peter Paul Rubens ZB1044 Diego Velazques

2. Witte beertjes
Deze pockets behoren tot de Zwarte Beertjes-reeks, maar zijn geoormerkt door de naam witte beertjes op het achterplat. De pockets hebben de afwijkende afmetingen: t.w.: 18 x 9 cm.
De reeks omvat 57 literaire werken. Hiertoe behoren o.a. de periodieken Literair Akkoord. Deze bevatten bloemlezingen samengesteld in opdracht van de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen te ’s-Gravenhage en de minister voor Openbaar Onderwijs te Brussel.

ZB0831	ZB0938	ZB1087	ZB1236	ZB1393

De serie Witte Beertjes bestaat uit:

ZB0733 Niet door water maar door vuur ZB0786 Niet meer dan een ademtocht ZB0830 Bezwaren tegen het christendom ZB0831 Bezwaren tegen het humanisme ZB0832 Literair Akkoord 8 ZB0837 Faulkner op West Point ZB0885 De spelregels ZB0887 Zeven dagen bij de Silbersteins ZB0888 Handdruk en handgemeen ZB0889 Bezwaren tegen het rooms-katholicisme ZB0915 Een getrouwde vrouw ZB0937 Literair Akkoord 9 ZB0938 Dansen op het koord en andere verhalen ZB0988 De treurige geraniums en andere nagelaten verhalen ZB0989 Tussen de raderen ZB0990 De dingen – Een verhaal uit de jaren 60 ZB1032 Drie verhalen: Het Stomme meisje / Uit de handgelopen / Terugkeer ZB1033 Over het existentialisme ZB1034 De vrouw met het vosje ZB1035 Een echte Kavalski ZB1039 Nachtlokaal Marie-Louise ZB1060 Bekentenissen van een Europees intellectueel ZB1061 Persona ZB1062 Aura ZB1085 Ontmoetingen op de heuvel ZB1086 Opium ZB1087 Een pakje per dag ZB1088 De avond van de feestdag ZB1089 Geloven na de dood van God ZB1110 Een winter in het leven van Emmanuel

ZB1131 Literair Akkoord 10 ZB1146 Solange gevolgd door Meester Ma ZB1147 Eenzaam ZB1148 Thérèse en Isabelle ZB1150 Twee verhalen: De grens / Een fijne jongen ZB1175 Een slaper ZB1176 Ontroostbare herinneringen ZB1177 Hooggeëerd publiek en andere spreekstukken ZB1205 De Joodse oorlog ZB1206 Een staart vol valse veren ZB1236 Brieven aan mijn Georgische vrienden ZB1237 Bruggen en tralies ZB1238 Literair akkoord 11 ZB1282 Het meisje van de post ZB1283 De kreupelen zullen ons voor gaan ZB1328 De achterwereld ZB1329 De nauwe weg ZB1330 Literair akkoord 12 ZB1369 Een man om makkelijk te versieren ZB1370 Pensionaat ZB1371 Joko viert zijn verjaardag ZB1393 Literair akkoord 13 ZB1434 De vrouw van Theobald Becker ZB1435 Voor wat hoort wat ZB1446 Biecht van een heiden ZB1447 Literair akkoord 14 ZB1526 Spiraal

Opmerking: In de verwante reeksen is er ook een Witte Beertjes-reeks.

3. Fotopockets
Kenmerkend zijn ook de fotopockets, die in de vijftiger en zestiger jaren verschenen, o.a.:

ZB0101	ZB0155	ZB0258	ZB0380	ZB0388

ZB0051 Vrouwen van Parijs ZB0101 Nachten van Parijs ZB0155 Kinderen kennen geen grenzen ZB0212 Vrouwen van Japan ZB0216 Meisjes van Nederland ZB0256 Vrouwen van de Islam

ZB0258 Dans Theater ZB0267 Vrouwen van Rome ZB0319 Vrouwen van Israël ZB0380 Mensen in het circus ZB0388 Filmfestival ZB0390 Jonge dieren

Bekend zijn ook de Wereld in kleur-pockets, zoals:

ZB0941	ZB1149	ZB1152	ZB1207	ZB1208

ZB0838 Zuid-Italië ZB0839 Griekenland ZB0941 Egypte ZB0995 Spanje ZB0996 Noord-Italië

ZB1149 Londen ZB1152 Mexico ZB1207 Oostenrijk ZB1208 Israël ZB1209 Parijs

4. Culinair
De veelzijdigheid in genres van de Zwarte Beertjes-reeks wordt onderstreept door de 21 kookboeken, waarvan 10 verschenen onder redactie van Hugh Jans, t.w.:

ZB1698	ZB1700	ZB1718	ZB1720	ZB1721

ZB1695 Duitsland ZB1696 Frankrijk ZB1697 Italië ZB1698 Midden-Europa ZB1699 Oost-Middellandse Zee

ZB1700 China ZB1718 Scandinavië ZB1719 Spanje en Portugal ZB1720 Zuid- en Midden-Amerika ZB1721 Nederland en België

5. Jeugd-series
Ook voor jeugdige lezers en lezeressen biedt A.W. Bruna Uitgevers een ruim aanbod met series als:

Conan	Hornblower	Indiana Jones	Charlie Brown	Snoopy
ZB1716	ZB2042	ZB2677	ZB1571	ZB1448

Garfield	Dawson' Creek	Roswell High	Tom Clancy	Fear Street
ZB2149	ZB2858	ZB2882	ZB2750	ZB2753

Verwante reeksen

Naast de Zwarte Beertjes-reeks zijn in de loop van de tijd een aantal zogenaamde verwante reeksen verschenen. Ze zijn te herkennen aan een eigen logo, dat echter gebaseerd is op het Zwarte Beertjes-logo. De reeksen zijn achtereenvolgens:

Academische Zwarte Beertjes
Reeks van 8 semi-wetenschappelijke pockets.
Genummerd 1 t/m 6, 7/8 en 9/10.

AZB01	AZB02	AZB03	AZB04	AZB05

Zwarte Beertjes Hobby
Reeks van 42 pockets op gebied van diverse hobby’s.
Genummerd 5001 t/m/ 5043. Het is onbekend of 5022 Postzegels verzamelen in deze reeks is verschenen.

ZBH5001	ZBH5004	ZBH5013	ZBH5027	ZBH5031

Zwarte Beertjes Jeugd
Reeks van 24 pockets voor de jeugd.
Genummerd 1 t/m 25. Nummer 12 is niet verschenen.

ZBJ04	ZBJ05	ZBJ06	ZBJ15	ZBJ17

Witte Beertjes
Reeks van 20 (veelal) populair-wetenschappelijke pockets.
Genummerd 8001 t/m/ 8023. Nummers 8020, 8021 en 8023 zijn niet verschenen.

Opmerking: deze reeks niet te verwarren met de witte beertjes-serie in de Zwarte Beertjes-reeks

WB8001	WB8002	WB8006	WB8012	WB8017

Bruna Crime Classics
Reeks van 23 pockets.
Genummerd 1 t/m 23

CC01	CC06	CC09	CC13	CC16

Bruna Fantasy en Horror
Reeks van 31 pockets.
Genummerd 1 t/m 31. Nummers 27 en 28 zijn niet verschenen.

FeH02	FeH08	FeH13	FeH16	FeH21

Bruna Science Fiction
Reeks van 110 pockets.
Genummerd 1 t/m 110

SF004	SF015	SF022	SF070	SF105

Bruna Sprookjes, Mythen en Legenden
Reeks van 20 pockets met sprookjes, mythen en legenden van over de gehele wereld.
Genummerd 1 t/m 20.

SML02	SML06	SML09	SML13	SML15

Bron:
Het Zwarte Beertjes-Boek, 55 jaar Zwarte Beertjes-pockets in beeld door M. Harms, West-Terschelling. ISBN: 978909023579 0

© 2012 tekst M. Harms / Antiqbook